Otomobilinizin yol tutuş kabiliyeti, sürüş güvenliğini ve yolculuğun konforunu etkileyen en önemli faktördür. Araçların gövde tasarım özellikleri başta olmak üzere, mekanik ve elektronik pek çok bileşen yol tutuş performansına etki eden unsurlar arasındadır.
Özellikle virajlarda ya da yüksek süratlere çıkıldığında, belirgin bir şekilde hissedilen yol tutuş özellikleri, otomobilin yolda kararlı bir şekilde ilerleyebilmesini ve sürücünün yola hakimiyetini doğrudan etkiler.
Otomobillerin yol tutuş kabiliyetini etkileyen 6 faktör
Yol tutuşu, bir karayolu taşıtının yolla bağlantı performansına ve yol üzerindeki tutunma kabiliyetine verilen isimdir. Yol tutuşu yüksek olan bir araç, düz yolda olduğu kadar virajlarda da çok iyi bir performans göstererek savrulmalara engel olur. Yol tutuşunu etkileyen faktörler temel faktörler; aerodinamik, lastik, ağırlık merkezi, süspansiyon, şasi direnci ve Electronic Stability Program (ESP) şeklinde sıralanabilir.
Aerodinamik
Aerodinamik, havanın kuvvetsel etkilerini mercek altına alan bir bilim dalıdır. Otomotiv endüstrisinde ise aerodinamik motor gücünü artırmanın yanında hava sürtünmesinden kaynaklanan kayıpları artırmak ve bazı spor araç modellerinde yere basma kuvvetini artırmak için kullanılır. Araçlar ne kadar hızlanırsa o kadar hava direncince maruz kalacağı için iyi bir aerodinamik daha iyi hava direnci anlamına gelir. Bu da dolayısıyla iyi bir yol tutuşa işaret eder. Aracın mevcut fiziki yapısı dışın araca takılan bazı ek parçalar, sürtünmeyi artıracak ve yol tutuşunu azaltacaktır. Bu bakımdan mümkün olduğu kadar aracın aerodinamik yapısını korumak yol tutuşunu korumayı da sağlar.
Lastiklerin yol tutuş özellikleri
Aracın yerle temasını sağlayan lastikler haliyle yol tutuşta en önemli rolü oynamaktadır. Mevsimsel şartlara göre tercih edilen lastikleri doğru zamanda doğru hamurla kullanmak aracın yol tutuş becerisini artıracaktır. Örneğin; normalden çok daha yumuşak bir yapıya sahip olan kış lastiklerini sıcak havalarda kullanmak yol tutuşuna negatif edecek, aynı şekilde kış aylarında yaz lastiği olarak bilinen sert hamurlu lastik kullanmak yine tutuşu zorlaştıracaktır. Diğer yandan, silik yani eski lastikle yola çıkmak yol tutuşunda çeşitli sorunlara yol açarak kaza riskini artırabilir. Bu bakımdan uygun mevsim koşullarına göre doğru lastiği kullanmaya özen göstermek ve kaliteli lastik seçimi yol tutuşunun sürekli olarak daha yüksek seviyede kalmasına katkı verecektir.
Ağırlık merkezi
Araçlar seri üretime geçmeden önce neredeyse kusursuz bir denge sağlanmak üzere çeşitli testlerden geçer. Çünkü, dengeli dağılmış bir ağırlık aracın sağlıklı şekilde hareket etmesi için şarttır. Aynı zamanda aracın ağırlık merkezi yol tutuşuna da katkı verir. Bu bakımdan aracın ağırlık merkezine etki edecek değişiklikler yapmamak yol tutuşunu koruyacaktır. Yani, maksimum seviyede yol tutuşu için aracın ağırlık merkezi aşağıya veya yukarıya çekilmemelidir.
Süspansiyon özellikleri
Aracın yol tutuşunu etkileyen bir diğer faktör de süspansiyonlardır. Süspansiyon sisteminde yaşanan sorunlar veya yapılan değişimler yol tutuşuna doğrudan etki eder. Süspansiyon sisteminin düzgün çalışmaması, yani süspansiyon bileşenlerinde meydana gelen bir arıza yol tutuşunu bozacağı gibi kazalara neden olabilir. Yol tutuşu arttırmak için araç üreticisi ve yetkili servis uzmanlarının tavsiye etmesi kaydı ile spor süspansiyonlar takılabilir.
Şasi burulma direnci
Şasi araçların iskelet sistemidir. Bir araca ait tüm parçaların monte edildiği en büyük bölüm olan şasi, olası kaza anında çarpma şiddetini göğüsleyerek gerekli kırılma noktalarından kırılır ve kaza şiddetini en aza indirir. Şasi burulma direnci (Torsional Rigidity), araç şasisinin virajlardaki merkezkaç kuvvetine gösterdiği dirence verilen isimdir. Yani Şasi burulma direnci aracınızın iskeletinin ve şasisinin ne kadar sertlikte tasarlandığının göstergesidir. Şasi fazla burulduğu takdirde lastik ve süspansiyon işlevini tamamen yerine getiremediği için verimli çalışamayabilir. Otomotiv endüstrisinde şasi burulma dirençler çok kapsamlı testler yapılarak olabilecek en iyi şekilde kullanıcılarla buluşturulur. Bu nedenle üreticiler araç şasilerine müdahale edilmesini önermez. Şasiye müdahale edilmişse ve sağlıklı olmayan bir şasiyle seyahat edilirse yol tutuşu da bu durumdan negatif etkilenecektir.
Electronic Stability Program (ESP)
Teknolojinin gelişmesiyle sürücülerin hayatını kolaylaştırırken konforlu ve güvenli bir sürüş sağlayacak birçok yardımcı sistem araçlara adapte edilmiştir. Bu sistemlerden birisi olarak görev yapan Electronic Stability Program (ESP), sürücüden veya zeminden kaynaklanabilecek olumsuz sürüş davranışlarından etkilenmeden aracın durmasını ya da kararlı bir sürüş sergilemesini sağlar. Yani dengeli bir sürüş sağlayarak aracın yol tutuşunu artırır. Motorlu taşıtlarda bulunan ABS ve ARS sistemlerini destekleyen ve fren sistemiyle ilgili olarak geliştirilmiş bir mekanizma olan ESP, üst seviyede güvenlik için kullanılır. Araç içi elektronik güvenlik donanımlarından biri olan ESP, aracın kontrolden çıkarak kaymasını ve dolayısıyla da kazaları önler.
Maksimum yol tutuş performansı
Yukarıda da sıraladığımız gibi arabanın yol tutuşunu artırmak için birçok önemli etken bulunur. Bu etkenler de temel olarak altı ana başlıkta toplanır. Özellikle aerodinamik yapının bozulmaması ve lastiklerin belirli periyotlarla kontrol edilmesi söz konusu altı faktör arasında en çok öne çıkanlardır. Sizler de bu faktörleri göz önüne alarak aracınızın yol tutuşunu kontrol altına alabilir ve maksimum seviyede tutuş için belli başlı kontroller sağlayabilirsiniz.
Aracınızın sürüş güvenliğini ve konforunu maksimum seviyede tutmak hiç şüphesiz bakım ve kontrollerinin zamanında ve gerektiği gibi yapılması ile mümkün olabilir.
Kaynak: Lexus
Trafikte Geçiş Üstünlüğü
CVT Şanzıman Nedir
Yağmurlu Havada Araç Nasıl Kullanılır
İlk Yardım Çantasında Neler Bulunur
4×4 Dört Tekerlekten Çekişli Araçların Avantajları